Wat zijn feromonen?

Feromonen zijn signaalmoleculen/stofjes die een bepaalde boodschap overbrengen tussen dieren van dezelfde soort. Deze chemische communicatie worden door alle katten gebruikt om met elkaar en de wereld om hen heen te communiceren. Deze stofjes worden vrijgelaten uit speciale klieren rond hun lichaam. Alle soorten katachtigen produceren een breed scala aan feromonen, die verschillende betekenissen en boodschappen naar henzelf en andere katten sturen en het gedrag beïnvloeden. Alle katten zullen deze feromoon signalen begrijpen, hoe oud ze ook zijn!

Katten hebben verschillende geurklieren die feromonen afgeven. Een groot gedeelte hiervan zijn geconcentreerd op de kop, namelijk op de kin, oorschelpen, voorhoofd, wangen en rond de bek. Katten geven verder ook feromonen af via de geurklieren in de pootjes en in de urine. Vrouwelijke poezen geven daarnaast ook nog feromonen af rond de tepels. 

Om deze feromoonberichten te delen en af te geven, zal jouw kat een reeks gedragingen vertonen. Je hebt jouw kat vast al eens de volgende gedragingen zien vertonen:

• Met de kop langs voorwerpen in huis strijken (of tegen jou!)
• Met de kop langs de kop van een andere kat strijken
• Lichaam wrijven langs oppervlakken en voorwerpen
• Krabben aan verschillende items
• Territoriale gebieden markeren met urine door hier te sproeien

Heeft jouw kat een favoriete plek om aan te krabben? Een plek waar hij terugkerend sproeit? Of is jouw kat in het bijzonder beste vrienden met een andere kat of een familielid? Dit komt allemaal door signalen die worden verzonden door feromonen!

Katten en feromonen begrijpen

Wist je dat de afscheiding van gezichtsferomonen van jouw kat alleen al bijna 40 verschillende chemicaliën kan bevatten, maar dat jouw kat precies zal weten wat elke betekent? De relatie tussen katten en feromonen kan ingewikkeld zijn!

Dus hoe begrijpen katten wat verschillende feromoonberichten hen vertellen?

Alle katten gebruiken een speciaal orgaan genaamd Orgaan van Jacobson om feromoonsignalen in hun omgeving te herkennen. De wetenschappelijke naam van dit zintuig is het Vomero Nasaal Orgaan (VNO). Deze bevindt zich in de gehemelte van de kat. Om feromonen te detecteren, zal jouw kat zijn bek een beetje openen, zijn lippen naar achteren trekken/krullen (bekend als een flemen-reactie) en inademen.

Het flemen bij de kat heb je vast wel eens gezien. Bijvoorbeeld wanneer hij aan jouw zweetsokken ruikt. Zijn bek gaat dan open en hij geeft een vreemde gezichtsuitdrukking. Een uitdrukking van stomme verbazing of opperste afkeer. De kat is niets anders aan het doen dan de feromonen uit de lucht aan het opsnuiven en te identificeren.

Deze feromoonboodschappen worden overgebracht naar het Orgaan van Jacobson via de incisieve papilla in de gehemelte van de kat (en vervolgens via het incisieve kanaal naar sensorische neuronen en feromoondetectoren). Mogelijk heb je zelf de incisieve papilla wel eens gezien; het ziet eruit als een kleine 'bult' net achter hun tanden.

Net als bij een geur, bestaat er geen gevaar dat uw kat een ‘overdosis’ aan feromonen of een vergelijkbaar product op basis van feromonen krijgt. De feromonen zijn geen medicijn en hebben geen invloed op het lichaam - ze sturen je kat gewoon een bericht! Evenzo zullen mensen en andere dieren niet worden beïnvloed, of kattenferomonen kunnen detecteren. Ze zijn geurvrij en hebben geen enkel effect op jou of andere huisdieren! 

Hoe werken feromonen bij katten?

Feromonen beïnvloeden veel verschillende gedragingen, interacties en emoties van katten. Dus hoe werken feromonen voor katten?

Jouw kat zal om veel verschillende redenen feromonen afgeven. Feromonen worden gebruikt om:

• Het territorium te markeren
• Andere katten te identificeren en over hen te leren
• Vertrouwdheid en een veilig gevoel te creëren
• Een band te creëren
• Een signaal naar seksuele partners af te geven
• Een band te creëren tussen moederpoezen en haar kitten
• Zichzelf te kalmeren
• Een signaal van geluk, tevredenheid en geruststelling af te geven
• Een signaal van stress of angst af te geven
• En meer!

Dit betekent dat de feromonen die jouw kat afgeeft variëren, afhankelijk van de situatie. Als jouw kat bijvoorbeeld een nieuw meubelstuk tegenkomt en heeft besloten dat het dit nieuwe meubelstuk geen kwaad kan, zal hij er met zijn kopje tegenaan wrijven om aan te geven dat dit meubelstuk veilig is of dat hij dit heeft onderzocht.

Feromonen kunnen ook worden gebruikt om door stress veroorzaakt gedrag bij katten te verminderen. Denk aan ongewenst krabben, sproeien of plassen in huis.

Het is belangrijk om te onthouden dat kattenferomonen een natuurlijk en normaal onderdeel zijn van kattencommunicatie. Dus of jouw kat nu in contact komt met feromonen van een andere kat, of met synthetische feromonen in FELIWAY, het zijn altijd veilige ‘kattenberichten’ zonder bijwerkingen. Ze sturen gewoon een bepaald signaal naar jouw kat!

Wat voor kattenferomonen zijn er?

Er zijn veel verschillende soorten kattenferomonen. Hieronder staan drie alledaagse feromonen die onze katten veel gebruiken.

F3 Facial Pheromones (kopjesferomonen)

Met feromoonproducerende klieren in hun voorhoofd, kin, wangen, rond de bek en aan de basis van hun oren, is het geven van kopjes een veelvoorkomend gedrag bij het afzetten van feromonen!

Katten wrijven vaak met hun kop langs huishoudelijke voorwerpen, deuropeningen en zelfs mensen en andere huisdieren om ze als 'veilig' of vertrouwd te markeren. Het is een positief teken dat jouw kat gelukkig, ontspannen en tevreden is in zijn omgeving en territorium! Na verloop van tijd zal deze geruststelling toenemen, omdat jouw kat zal worden aangetrokken om zijn favoriete en belangrijke plaatsen opnieuw te markeren met up-to-date feromonen.

Deze belangrijke markeringen voor je kat kun je onopzettelijk verstoren of zelfs verwijderen. Bijvoorbeeld door een verhuizing, het verplaatsen van meubels of een grote schoonmaak. Wanneer dit gebeurt, raakt de kat gedesoriënteerd en krijgt last van stress. Stress kan leiden tot ongewenst gedrag zoals sproeien, krabben op ongewenste plekken of angstig gedrag.

Het gebruik van FELIWAY kan bijdragen aan het creëren van een geruststellende omgeving voor jouw kat.

Buitenkatten kunnen hun kopjesferomonen ook gebruiken om berichten te sturen naar andere katten die hun territorium kunnen betreden (bijvoorbeeld door over bomen te wrijven), en zo verrassende confrontaties zien te vermijden!

Cat Appeasing Pheromones (moederpoesferomonen)

Nadat moederpoes is bevallen van haar kittens verspreidt zij tijdens de lactatie een speciaal geruststellend feromoon om hun kittens een veilig gevoel te geven en samen een hechte band op te bouwen. Dit is het zogeheten Cat Appeasing Pheromone, of kortweg het moederferomoon. Katten herkennen dit feromoon gedurende hun hele leven, waardoor het op latere leeftijd ook nog een kalmerend effect zal hebben, ook als katten uit verschillende nestjes komen.

Feline Interdigital Pheromones (pootjesferomonen)

Katten krabben. Niet omdat het kan, maar omdat het moet! Het kan en mag niet afgeleerd worden. Katten krabben buitenshuis en binnenshuis. Ze laten hierbij een signaal achter voor zichzelf en andere katten, zodat hun leefgebied herkenbaar wordt. Zoals de wegwijzers aan de kant van de autosnelweg. Men noemt dit ook wel territoriale communicatie. Zonder deze wegwijzers raakt een kat letterlijk zijn weg kwijt. Een kat krabt dus om zich te oriënteren. Hij bakent zijn looproute af door zijn nagels in voorwerpen te zetten. Hiermee doet hij twee dingen: Hij laat een visuele krabmarkering na (hij gaat het voorwerp letterlijk zichtbaar stuk maken) en hij laat een feromoon achter (het zogenaamde pootjesferomoon). Dit zijn stofjes die katten zelf aanmaken in hun voetzooltjes en die achtergelaten worden tijdens het krabben. Ze worden op dezelfde manier herkent door alle katten.